بررسی سیتوژنتیکی گیاه مشگک

مشگک با نام علمی ducrosia anethifolia (dc.) boiss، گیاهی دارویی، دو ساله و از خانواده چتریان می باشد. این گیاه بومی ایران بوده و در طب سنتی به عنوان داروی سردرد و کمردرد استفاده می شود. در این تحقیق مطالعه میتوزی و بررسی رفتار میوزی برای اولین بار در این گیاه گزارش می شود. عدد پایه کروموزومی در ducrosia anethifolia برابر 11 و تعداد کروموزوم ها 22=x2 =n2 است که در مرحله دیاکینز به صورت بی والانت های حلقوی و میله ای جفت می شوند، هر چند که تعداد معدودی یونی والانت و کوادری والانت هم در این مرحله دیده شده است.کاریوتیپ این گونه از نظر خصوصیات کروموزومی (طول بازوی کوتاه، طول بازوی بلند، طول کل کروموزوم، نسبت بازوی کوتاه به بلند و همچنین نسبت بازوی بلند به کوتاه) مورد ارزیابی قرار گرفت و نیز جهت تعیین وضعیت تکاملی، شاخص های تقارن کاریوتیپی مانند a1، a2، %tf و drl محاسبه شد. بر پایه جدول دوطرفه stebbins گونه مورد بررسی در کلاس a2 قرار گرفت. فرمول کاریوتیپی گونه نشان می دهد که نوع کروموزوم ها متاسانتریک و ساب متاسانتریک است و یک جفت از کروموزوم ها دارای قمر می باشد. در بررسی مراحل مختلف تقسیم میوزی گیاه مشگک، ناهنجاری های میوزی شامل چسبندگی کروموزومی، کروموزوم تأخیردار، مهاجرت زودرس کروموزوم ها، توده کروماتینی و میکرونوکلئوس در فراوانی کم مشاهده گردید. شاخص میوزی اندازه گیری و 4 سلول با سایز برابر در مرحله تتراد نرمال درنظر گرفته شد. قدرت باروری دانه گرده نیز به روش کلاسیک و با توجه به رنگ پذیری آن ارزیابی گردید. دانه های گرده رنگ شده با اندازه طبیعی به طور بالقوه بارور و طبیعی در نظر گرفته شد. با وجود شکل گیری بی والانت نرمال در اکثر سلول های مطالعه شده و بالا بودن شاخص میوزی، رفتار میوزی گونه نرمال و رنگ پذیری دانه گرده 97 درصد برآورد شده است.